Szacowany czas czytania: 6 minut
Rak żołądka
Rak żołądka jest najczęstszym nowotworem żołądka i odpowiada za 90% przypadków. Jednakże obecnie z każdym rokiem obserwuje się spadek liczby zachorowań oraz zgonów z powodu tego schorzenia, jednak wciąż stanowi on istotny problem zdrowotny w Polsce. Według danych rak żołądka jest 7 u mężczyzn, 11 u kobiet najczęstszym nowotworem złośliwym. Każdego roku wykrywa się około 5000 przypadków.
Z powodu raka żołądka zdecydowanie częściej chorują mężczyźni, zwłaszcza po 50 roku życia. Do innych czynników ryzyka zaliczamy szeroko rozumiane nawyki żywieniowe, w tym: spożywanie alkoholu, palenie papierosów, spożywanie dużej ilości przetworzonej żywności oraz żywności wędzonej i solonej. Również czynniki genetyczne mogą predysponować do rozwoju raka żołądka zwłaszcza mutacje genu CDH1. Wśród schorzeń przewlekłych wymienia się autoimmunologiczne zapalenie błony śluzowej żołądka wraz z zanikiem – niedokrwistość megaloblastyczna Addisona-Biermera. Poza wymienionymi czynnikami należy wspomnieć o negatywnym wpływie zakażenia Helicobacter pylori, który zdecydowanie zwiększa ryzyko tworzenia się zmian nowotworowych.
Objawy kliniczne raka żołądka są niecharakterystyczne. Najczęściej przejawiają się jako uczucie pełności oraz bóle w nadbrzuszu, szybkie uczucie sytości. Dodatkowo utrata apetytu oraz masy ciała, mogą towarzyszyć nudności, wymioty. W przebiegu choroby może dojść również do krwawienia z przewodu pokarmowego, co będzie obserwowane jako smoliste stolce. Rzadko kiedy guz wyczuwalny jest przez powłoki brzuszne w badaniu fizykalnym. Bardzo charakterystyczne dla nowotworu żołądka jest powiększenie węzła chłonnego w lewym dole nadobojczykowym (węzeł Virchowa).
W diagnostyce raka żołądka kluczowe znaczenie ma badanie endoskopowe – gastroskopia. Badanie to polega na wprowadzeniu endoskopu do żołądka przez jamę ustną. Z uwagi na możliwość występowania odruchu wymiotnego, przed badaniem lekarz znieczula tylną ścianę gardła. Dzięki temu lekarz jest w stanie ocenić wizualnie cały żołądek oraz pobrać materiał do badania histopatologicznego. W trakcie takie badania pobiera się jak najwięcej wycinków, zazwyczaj około 6. Badanie to wymaga specjalnego przygotowania, pacjent powinien być na czczo (co najmniej 4-6 godzin), w tym zaleca się ograniczenie spożycia wody 1 godzinę przed badaniem.
W przypadku pacjentów stosujących leki przewlekłe należy je przyjąć zgodnie z harmonogramem, popijając niewielką ilością wody.
Niestety w Polsce nie są prowadzone badania przesiewowe w kierunku raka żołądka z wykorzystaniem gastroskopii. Badania takie są prowadzone w krajach o wysokim współczynniku zachorowań z powodu raka żołądka np. w Japonii.
Badania obrazowe takie jak USG, TK oraz MRI mają ograniczone znaczenie w diagnostyce raka żołądka natomiast są istotne w przygotowaniu do leczenia operacyjnego przy ocenie głębokości nacieku a także wykrycia przerzutów. Badaniami z wyboru są tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny.
Badania laboratoryjne nie mają zastosowania w diagnostyce raka żołądka.
Niestety nie są dostępne również markery nowotworowe typowe dla żołądka. W diagnostyce możliwe jest wykorzystanie markerów CEA (antygen rakowo-płodowy) oraz CA 19.9, których poziom może być podniesiony. Często obserwuje się to w zaawansowanych postaciach i wiąże się z gorszym rokowaniem. Ocena dynamiki zmian istotna jest w monitorowaniu skuteczności leczenia oraz oceny ryzyka nawrotu choroby. Po zastosowanym leczeniu dochodzi do normalizacji stężenia markerów. Ich ponowny wzrost może wynikać z wznowy choroby.
Rak żołądka - najważniejsze informacje
Reasumując, rak żołądka pomimo tendencji spadkowych wciąż stanowi istotny problem zdrowotny i jest jedną z główny przyczyn zgonów pacjentów w przebiegu chorób nowotworowych. Złotym standardem diagnostycznym jest gastroskopia z pobraniem wycinków do badań histopatologicznych. Badania laboratoryjne nie mają zastosowania w diagnostyce choroby, podobnie jak markery nowotworowe, które jednak przydatne są w monitorowaniu stanu pacjenta po leczeniu.
Konsultacja: dr hab. n. med. Agnieszka Mastalerz-Migas; prof.UMW
Bibliografia
- Rak żołądka Available online: https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/zoladek/50796,rak-zoladka (accessed on 5 July 2022).
- Poorolajal, J.; Moradi, L.; Mohammadi, Y.; Cheraghi, Z.; Gohari-Ensaf, F. Risk Factors for Stomach Cancer: A Systematic Review and Meta-Analysis. Epidemiol. Health 2020, 42, e2020004, doi:10.4178/epih.e2020004.
- Rak żołądka Available online: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.4.8. (accessed on 5 July 2022).