Szacowany czas czytania: 18 minut
Alergia i okres pylenia - jak sobie radzić?
Specjalista chorób wewnętrznych, alergolog
Co roku to samo: łzawiące oczy, zatkany nos i charakterystyczne drapanie w gardle. Aż 30% społeczeństwa doświadcza różnych objawów alergii sezonowej. Czy istnieje skuteczny sposób jej leczenia?
Zapraszamy do wysłuchania audycji z udziałem dr. n. med. Piotra Dąbrowieckiego, specjalisty chorób wewnętrznych i alergologii pracującego w Wojskowym Instytucie Medycznym oraz przewodniczącego Polskiej Federacji Chorych na Astmę, Alergię i POChP.
Nie tylko katar
Alergia jest nadmierną, nieprawidłową reakcją organizmu na substancje obecne w otoczeniu, które są obojętne dla układu immunologicznego zdrowych osób. W Polsce najczęściej są to pyłki roślin wiatropylnych, np. brzozy (w kwietniu), traw (w czerwcu) i bylicy (w sierpniu), a w przypadku dzieci również pokarm. Zdarzają się też uczulenia na roztocza kurzu domowego, zarodniki grzybów pleśniowych, jady owadów błonkoskrzydłych (np. pszczół) oraz leki (np. na penicylinę, czyli jeden z antybiotyków).
Alergia może się przejawiać pod postacią świądu i wyprysków, objawów ze strony układu pokarmowego albo nieżytu nosa, czyli tzw. kataru. Nieleczona, w 50% przypadków prowadzi do rozwoju astmy oskrzelowej.
Co ciekawe, osoba uczulona na pyłek brzozy może doświadczać kataru lub biegunki po zjedzeniu niektórych owoców, np. jabłek lub brzoskwiń. Analogiczna sytuacja występuje czasem w przypadku innych alergenów i jest określana mianem alergii krzyżowej.
Co to jest wstrząs anafilaktyczny?
Wstrząs anafilaktyczny to najgroźniejsza, potencjalnie śmiertelna, forma alergii. Przebiega niezwykle szybko i wymaga natychmiastowej reakcji. Zwykle zaczyna się pokrzywką i świądem (często można zaobserwować drapanie wewnętrznej części dłoni), później występuje obrzęk naczynioruchowy (czyli np. opuchnięcie ust i języka), a na koniec chrypka i świszczący oddech wynikające z obrzęku dróg oddechowych. Bardzo charakterystyczny jest również spadek ciśnienia tętniczego krwi o ok. 30%, np. ze 120/80 do 90/60.
Osoby, które w przeszłości doświadczyły wstrząsu anafilaktycznego, zwykle noszą ze sobą adrenalinę w formie gotowej do wstrzyknięcia (tzw. EpiPen). W razie potrzeby należy im pomóc podać ten lek i zadzwonić po pogotowie.
Jak diagnozuje się alergię?
Metoda jest uzależniona od rodzaju alergii i wybierana przez lekarza prowadzącego. Wyróżniamy:
- testy naskórkowe - najpopularniejsza metoda, która polega na naniesieniu na skórę przedramion lub pleców alergenu, a następnie nakłucie jej sterylnym lancetem (rodzaj igły); pojawienie się bąbli po 10 minutach świadczy o reakcji alergicznej;
- badanie poziomu przeciwciał we krwi;
- testy śródskórne – stosowane są głównie w szpitalach w celu wykrycia alergii na leki;
- testy prowokacyjne – zalecane w sytuacji, gdy testy naskórkowe dają ujemne wyniki mimo występowania objawów; polegają na sprowokowaniu kontaktu danego narządu bezpośrednio z alergenem (np. wprowadzeniu roztoczy bezpośrednio do nosa).
Jak żyć z alergią?
Najskuteczniejszą metodą jest unikanie alergenu. Niestety, w wielu przypadkach (alergie na pyłki czy roztocza kurzu domowego) nie jest to możliwe. W takiej sytuacji warto wspomóc się przepisanymi przez specjalistę lekami: antyhistaminowymi, antyleukotrienowymi i sterydami podawanymi miejscowo (wziewnie, donosowo lub bezpośrednio na zmianę skórną). Należy rozpocząć ich stosowanie minimum dwa tygodnie przed początkiem pylenia danej rośliny. Warto rozważyć również odczulanie, które pozwoli pozbyć się problemu raz na zawsze i zapobiegnie rozwojowi astmy.