Cukrzyca typu 1 – czy to choroba tylko dzieci?

W świadomości zarówno pacjentów, jak i części środowiska medycznego, cukrzyca typu 1 (T1D) jest chorobą nierozerwalnie związaną z dzieciństwem i wiekiem nastoletnim. Nagły, dramatyczny początek z polidypsją, poliurią, utratą masy ciała i nierzadko kwasicą ketonową utrwalił obraz młodego pacjenta jako typowego chorego. Jednak dane epidemiologiczne z ostatnich lat bezwzględnie weryfikują ten stereotyp. Coraz wyraźniej widzimy, że niemal 50% wszystkich przypadków cukrzycy typu 1 diagnozuje się u osób po 18. roku życia, a szczyt zachorowań przypada między 20. a 40. rokiem życia.

Patofizjologicznie, T1D jest chorobą autoimmunologiczną, w której dochodzi do niszczenia komórek beta trzustki produkujących insulinę. Proces ten nie jest ograniczony wiekowo. U dorosłych często przebiega on znacznie wolniej i w bardziej podstępny sposób niż u dzieci, co doprowadziło do wyodrębnienia formy znanej jako LADA (Latent autoimmune diabetes in adults) – utajona autoimmunologiczna cukrzyca dorosłych. Ze względu na wiek pacjenta i powolny rozwój choroby, LADA jest notorycznie mylona z cukrzycą typu 2 (T2D), co prowadzi do wieloletniego, nieskutecznego leczenia i szybszego rozwoju powikłań.

Celem niniejszego artykułu jest uzbrojenie lekarzy rodzinnych w wiedzę i narzędzia niezbędne do utrzymania wysokiej czujności diagnostycznej, wczesnego rozpoznawania T1D u dorosłych oraz zrozumienia podstaw nowoczesnego leczenia i zasad współpracy ze specjalistą diabetologiem.