Niewydolność serca - epidemiologia i etiologia
Niewydolność serca (NS) jest jednym z najczęstszych rozpoznań kardiologicznych w krajach Europy. Pomimo jej powszechności, pozostaje często niezdiagnozowana u pacjentów aż do jej późnego stadium lub nie rozpoznaje się jej przyczyny, co uniemożliwia leczenie przyczynowe. W podcaście kardiolodzy prof. Marcin Grabowski oraz dr hab. Paweł Balsam przybliżają tę powszechną w gabinecie każdego lekarza jednostkę chorobową.
Jak częsta jest niewydolność serca? Szacuje się, że w Polsce choroba zdiagnozowana jest u ok. 1,3 mln osób. Warto jednak zaznaczyć, że wraz z postępem kardiologii interwencyjnej i wzrostem przeżywalności pacjentów z ostrymi stanami kardiologicznymi, pacjentów z przewlekłą niewydolnością serca będzie przybywać. Do rosnącej liczby pacjentów z tym rozpoznaniem przyczyniają się również starzenie się populacji oraz pandemia COVID-19, przez którą wiele osób decydowało się nie sięgać po pomoc kardiologiczną, a które będą tej pomocy potrzebować. Dodatkowo, wraz z postępem wiedzy na temat niewydolności serca, poszerza się jej definicja, a coraz większy nacisk kładziony jest na NS z zachowaną frakcją wyrzutową (EF), przez coraz więcej pacjentów usłyszy diagnozę tej właśnie choroby.
Wyróżnia się 3 kategorie niewydolności serca klasyfikowane na podstawie wartości EF. NS z obniżoną frakcją wyrzutową nie stanowi problemów diagnostycznych, a do tej grupy zaliczyć można ok. 2/3 wszystkich pacjentów z diagnozą NS. Najnowsze wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego z 2021 r. wprowadziły nową kategorię dla pacjentów z EF 40-49%, którzy klasyfikowani są jako niewydolność serca z łagodnie zredukowaną frakcją wyrzutową (wcześniej z pośrednią frakcją wyrzutową). Zmiana wynika z tego, że fenotypowo oraz pod kątem terapeutycznym są to pacjenci zbliżeni bardziej do chorych z NS z obniżoną EF. Ostatnia grupa to pacjenci z NS z zachowaną frakcją wyrzutową, u których zarówno postawienie diagnozy jak i leczenie są zdecydowanie trudniejsze.
W diagnostyce NS z zachowaną EF badania obrazowe, takie jak ECHO serca, odgrywają znacznie mniejszą rolę ze względu na prawidłową kurczliwość mięśnia sercowego. Jak więc postawić rozpoznanie? O NS z zachowaną EF należy myśleć, gdy przy zachowanej frakcji wyrzutowej pacjent prezentuje typowe dla niewydolności serca objawy, a w badaniach laboratoryjnych obserwuje się podwyższone stężenie peptydów natriuretycznych, najczęściej NT-proBNP. Warto zaznaczyć, że wartości odcięcia NT-proBNP zależą od rytmu pracy serca. Dla osób z rytmem zatokowym za podwyższone wartości uznaje się >125 pg/ml, a dla osób z migotaniem przedsionków >300 pg/ml. Diagnoza jest jednak trudna ze względu na starszy wiek pacjentów z tym typem niewydolności serca i wieloma chorobami współwystępującymi, które mogą maskować objawy NS.
Zapraszamy do wysłuchania podcastu prof. M. Grabowskiego i dr. hab. Pawła Balsama, aby dowiedzieć się więcej o epidemiologii i etiologii niewydolności serca!
Słowa kluczowe