Które leki mogą ordynować pielęgniarki i położne? Jednolity tekst rozporządzenia opublikowany w Dzienniku Ustaw

Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej

Za szczególnie istotną należy uznać modyfikację z 27 czerwca br., na mocy której pielęgniarki i położne w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, uzyskały możliwość realizacji świadczenia gwarantowanego "Moje Zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej".

Bilans zdrowia obejmuje:

• kompleksowy wywiad przeprowadzany według standardowego kwestionariusza,
• skierowanie na określone badania laboratoryjne,
• opracowanie Indywidualnego Planu Zdrowotnego zawierającego zalecenia i zaplanowane interwencje prozdrowotne,
• wizytę podsumowującą.

Rozszerzone możliwości diagnostyczne

Pielęgniarki mogą kierować pacjentów na szeroki zakres badań, w tym oznaczenie poziomu elektrolitów, funkcji wątroby hormonu TSH, a także na badania w kierunku chorób zakaźnych jak toksoplazmoza, różyczka czy kiła.

Nowelizacją z 27 czerwca br. rozszerzono uprawnienia pielęgniarek i położnych o możliwość wystawiania skierowań na:

• badania biochemiczne i immunochemiczne w surowicy krwi (m.in. TSH, AlAT, AspAT, GGTP, PSA całkowite u mężczyzn, lipoproteina A),
• badania lipidowe (cholesterol całkowity, LDL, HDL, triglicerydy).

Leki i wyroby medyczne

Wykaz leków (załącznik 1 do rozporządzenia) obejmuje obecnie 19 grup terapeutycznych, od podstawowych środków przeciwbólowych i przeciwwymiotnych, przez antybiotyki stosowane w infekcjach górnych dróg oddechowych i układu moczowego, po płyny infuzyjne i środki znieczulające miejscowo.

Podczas ordynacji środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego (załącznik 2 do rozporządzenia) - diety eliminacyjnej mlekozastępczej - pielęgniarki i położne powinny korzystać z aktualnie obowiązującego tekstu obwieszczenia Ministra Zdrowia w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych.

Lista wyrobów medycznych (załącznik 3 do rozporządzenia) liczy 35 pozycji i obejmuje między innymi wyroby stomijne, cewniki, opatrunki, pomoce ortopedyczne czy paski diagnostyczne do oznaczania glukozy. Pielęgniarki mogą również przepisywać specjalistyczne pomoce dla osób niewidomych, w tym białe laski orientacyjne z odblaskami.

Szczepionki i antykoncepcja awaryjna

Najbardziej znaczącą zmianą było dodanie do wykazu szczepionek dla dzieci powyżej 9. roku życia i dorosłych. Pielęgniarki i położne mogą samodzielnie ordynować wszystkie produkty immunologiczne do szczepień ochronnych, co może znacznie przyspieszyć proces szczepień i odciążyć lekarzy.

Położne zyskały prawo do przepisywania octanu uliprystalu – środka antykoncepcji awaryjnej znanego jako "pigułka dzień po". To rozwiązanie miało poprawić dostępność tej formy antykoncepcji, szczególnie w sytuacjach nagłych i poza godzinami pracy przychodni.

Wpływ na system opieki zdrowotnej

Rozszerzanie uprawnień pielęgniarek i położnych to element szerszej reformy mającej na celu odciążenie lekarzy i poprawę dostępności opieki zdrowotnej. Dzięki tym zmianom pacjenci mogą szybciej otrzymać podstawowe leki i skierowania na badania, nie czekając na wizytę u lekarza.

Nowe regulacje są efektem zmian wprowadzanych w ustawie o zawodach pielęgniarki i położnej oraz odpowiadają na potrzeby współczesnego systemu opieki zdrowotnej, gdzie konieczne jest optymalne wykorzystanie kompetencji wszystkich grup zawodowych.

Źródło: Dziennik Ustaw 2025 r. poz. 1054

Autor: MG