Leczenie zespołu stopy cukrzycowej – omówienie trwającego programu pilotażowego

Wróć do listy Data:
mgr Magdalena Sawicka

Diabetolodzy alarmują, że co czwarty pacjent z cukrzycą rozwinie w ciągu swojego życia zespół stopy cukrzycowej. Jeśli przyjąć, że według statystyk w Polsce jest około 3 milionów osób chorych na cukrzycę, to statystycznie problem może w najbliższym czasie dotyczyć 750 tys. osób. Już obecnie statystyki podają, że rany na stopie ma 5-10% osób chorujących na cukrzycę, co stanowi populację około 300 tys. osób.

W skrajnych przypadkach zespół stopy cukrzycowej prowadzi do amputacji. Tu również statystyki są alarmujące. Wskaźnik OECD wysokich amputacji kończyn dolnych na 100 tys. mieszkańców z 2023 wynosi dla Polski 8,6, gdy dla Holandii to 5,5, dla Szwecji – 3,4 a dla Włoch – 2,5. Niepokojący jest fakt, że wskaźnik dla Polski w 2019 roku wynosił 7,5 – był już wtedy najwyższy w Europie, a przez 4 kolejne lata wzrósł o 1,1. Może to wskazywać na niewydolność systemu opieki zdrowotnej w tym zakresie (pacjenci zbyt długo oczekują na leczenie lub zbyt późno zgłaszają się) i konieczność wprowadzenia nowych rozwiązań organizacyjnych.

Leczenie zespołu stopy cukrzycowej jest trudnym problemem medycznym, który wymaga zorganizowania wielodyscyplinarnego zespołu. Samo schorzenie ma charakter przewlekły i nawrotowy.

Od lipca 2023 r. rozpoczęto realizację modelu dwuspecjalistycznej: diabetologiczno-chirurgicznej opieki chorych z zespołem stopy cukrzycowej. Od roku trwa pilotażowy program leczenia stopy cukrzycowej. Program jest realizowany przez Pododdział Stopy Cukrzycowej SPZOZ w Szamotułach. Według założeń programu do 31 lipca 2024 roku będzie można kwalifikować pacjentów do pilotażu. Warto zwrócić uwagę na fakt, że program pilotażowy wpisuje się w nowoczesne tendencje leczenia pacjentów ze stopą cukrzycową. 

Celem programu pilotażowego jest ocena organizacji, jakości i efektów opieki nad świadczeniobiorcami z zespołem stopy cukrzycowej w ramach połączonych świadczeń na oddziałach chorób wewnętrznych i chirurgii z pooperacyjną kontrolą procesu gojenia. Cykl postępowania w pilotażu dzieli się na kilka etapów.

Cykl rozpoczyna wizyta kwalifikacyjna. Warunki uczestnictwa w programie pilotażowym są następujące:

– pacjent ubezpieczony w wieku powyżej 18 roku życia, który

  1. ma rozpoznaną cukrzycę opisaną kodami ICD-10:
  • E10 Cukrzyca insulinozależną lub
  • E11 Cukrzyca insulinoniezależną, lub
  • E12 Cukrzyca związana z niedożywieniem, lub
  • E13 Inne określone postacie cukrzycy, lub
  • E14 Cukrzyca nieokreślona

– z towarzyszącym owrzodzeniem na stopie w lokalizacji poniżej kostek – L97 Owrzodzenie kończyny dolnej, niesklasyfikowane gdzie indziej;

2. spełnia co najmniej jeden z poniższych warunków:

  • występująca ciężka infekcja,
  • występująca infekcja umiarkowana, która utrzymuje się bez miejscowej poprawy klinicznej, pomimo co najmniej dwutygodniowego leczenia jej w warunkach ambulatoryjnych,
  • występująca infekcja patogenem wymagającym zastosowania antybiotyku dożylnego,
  • występująca infekcja patogenem alarmowym wymagającym zastosowania antybiotyku dożylnego, a także izolacji chorego
  • występująca przewlekła infekcja z towarzyszącym zapaleniem kości wymagającym jej resekcji,
  • ze wskazaniem do wykonania przeszczepu skóry celem przyspieszenia całkowitego wygojenia rany

3. bez stwierdzonego krytycznego niedokrwienia stopy, wymagającego leczenia rewaskularyzującego albo już po skutecznym leczeniu rewaskularyzacyjnym

4. z rokowaniem odzyskania funkcji podporowej stopy

5. został poinformowany przez ośrodek pilotażowy o zakresie i zasadach realizacji świadczeń opieki zdrowotnej przewidzianych w programie pilotażowym oraz wyraził zgodę na udział w programie pilotażowym.

Po wizycie kwalifikacyjnej następuje minimum 11-dniowa hospitalizacja, w trakcie której pacjent ma przeprowadzony miejscowy zabieg w obrębie kości stopy oraz założoną miejscową terapię podciśnieniową. W terapii miejscowej założone jest wykorzystanie przynajmniej 3 opatrunków podciśnieniowych. Poza tym w trakcie leczenia szpitalnego podawana jest dożylna antybiotykoterapia, celowaną na wyhodowaną z wymazów z rany bakterię.

Po wypisaniu ze szpitala pacjent przechodzi pod opiekę ambulatoryjnej poradni specjalistycznej. Po pierwszej ambulatoryjnej wizycie kwalifikacyjnej następuje 6 kolejnych wizyt, które odbywają się pomiędzy 2. a 21. tygodniem od dnia zakończenia hospitalizacji. W ramach wizyt ambulatoryjnych dokonuje się oceny:

  • postępu gojenia rany
  • sytuacji infekcyjnej stopy i podejmuje decyzję o kontynuacji lub zakończeniu antybiotykoterapii doustnej, a w przypadku pogorszenia się stanu gojenia stopy, wykonuje kontrolne badania mikrobiologiczne oraz decyduje o konieczności ponownej hospitalizacji,
  • skuteczności odciążania stopy zaleconego pacjentowi po hospitalizacji oraz ocenia stopień realizacji tego zalecenia
  • w przypadku braku postępu gojenia rany wykonuje kontrolne badanie radiologiczne (RTG) stopy,
  • w przypadku podejrzenia pogorszenia ukrwienia wykonuje pilne badanie dopplerowskie tętnic kończyn dolnych, a w przypadku stabilnego klinicznie ukrwienia wykonuje 1 badanie dopplerowskie tętnic kończyn dolnych w okresie 5-miesięcznej obserwacji po hospitalizacji.

W ramach pilotażu testowane jest również nieco inne finansowanie hospitalizacji. Ministerstwo Zdrowia zaproponowało możliwość zsumowania procedur finansowych chirurgicznych i internistycznych. W końcowym raporcie dotyczącm programu pilotażowego będzie zatem można odnieść się do faktu, na ile taki sposób finansowania jest wystarczający. Analiza ta pozwoli na dokonanie oceny organizacji opieki oraz na ocenę, czy zastosowany model organizacyjny wpływa na poprawę jakości, ciągłości i efektywności opieki nad pacjentami z zespołem stopy cukrzycowej. 

Program pilotażowy ma potrwać do grudnia 2024. Specjaliści diabetolodzy, interniści, chirurdzy, a przede wszystkim pacjenci oczekują, że w przyszłości podobne programy będą realizowane przynajmniej, na początek, w każdym województwie.


Źródło:


Wróć do listy Przejdź dalej