Szacowany czas czytania: 8 minut
Alarmujące wyniki europejskiego badania zdrowia psychicznego pielęgniarek i lekarzy
Według najnowszego raportu WHO „Zdrowie psychiczne pielęgniarek i lekarzy" co trzeci przedstawiciel personelu medycznego doświadczył w ostatnim roku przemocy psychicznej lub gróźb w miejscu pracy. Co dziesiąty padł ofiarą przemocy fizycznej lub molestowania seksualnego.
Badanie MeND
Badanie MeND (The Mental Health of Nurses and Doctors) objęło ponad 90 000 respondentów z 27 państw Unii Europejskiej, Islandii i Norwegii. Przeprowadzono je między październikiem 2024 a kwietniem 2025 roku we współpracy z sześcioma europejskimi stowarzyszeniami medycznymi i pielęgniarskimi oraz ich krajowymi oddziałami.
W ciągu ostatniego roku co trzeci lekarz i pielęgniarka doświadczyli mobbingu lub gróźb przemocy w miejscu pracy, a 10% doświadczyło przemocy fizycznej i/lub molestowania seksualnego.
Co czwarty lekarz pracuje ponad 50 godzin tygodniowo. Jednocześnie prawie jedna trzecia (32%) lekarzy i jedna czwarta (25%) pielęgniarek zatrudniona jest na umowach czasowych, co silnie wiąże się ze zwiększonym lękiem o bezpieczeństwo zatrudnienia.
Dyżury nocne
Takie niebezpieczne warunki pracy są bezpośrednio powiązane z osłabieniem zdrowia psychicznym. Lekarze i pielęgniarki, którzy doświadczają przemocy, stale pracują w długich godzinach i pracują na zmiany (zwłaszcza nocne), są znacznie bardziej narażeni na depresję, lęk i myśli samobójcze. W rzeczywistości wśród lekarzy i pielęgniarek występowanie myśli samobójczych jest dwukrotnie wyższe niż w populacji ogólnej.
„Wyniki badania MeND przypominają, że europejskie systemy opieki zdrowotnej są tylko tak silne, jak ludzie, którzy je napędzają" – powiedział dr Hans Henri P. Kluge, Dyrektor Regionalny WHO na Europę. „Co trzecia pielęgniarka i lekarz zgłaszają depresję lub lęk, a ponad 1 na 10 myślała o zakończeniu swojego życia lub zrobieniu sobie krzywdy. To niedopuszczalne obciążenie dla tych, którzy się nami opiekują" – podkreśla dr Kluge.
Siedem kluczowych rekomendacji WHO
W raporcie zidentyfikowano siedem kluczowych kierunków działań, których pilne wdrożenie przez poszczególne kraje jest niezbędne do poprawy warunków pracy personelu medycznego i przeprowadzenia głębokiej zmiany kultury organizacyjnej:
- Wprowadzenie polityki zerowej tolerancji dla przemocy w placówkach medycznych,
- Wdrożenie elastycznych i przewidywalnych grafików pracy,
- Ograniczenie i odpowiedzialne zarządzanie nadgodzinami,
- Redukcja nadmiernego obciążenia zawodowego,
- Zwiększenie odpowiedzialności kadry zarządzającej,
- Zapewnienie dostępu do profesjonalnego wsparcia psychologicznego,
- Systematyczne monitorowanie stanu zdrowia psychicznego i warunków pracy.
Niepokojące dane z Polski
Badanie MeND ujawnia sytuację polskiego personelu medycznego: objawy depresji występują u 34% lekarzy i aż 50% pielęgniarek, podczas gdy zaburzenia lękowe dotyczą 17% lekarzy i 33% pielęgniarek. Szczególnie niepokojący jest fakt, że myśli samobójcze pojawiają się u 26% pielęgniarek i 18% lekarzy.
Poziom dobrostanu emocjonalnego obu grup zawodowych kształtuje się poniżej standardów WHO dla zdrowia psychicznego. Ponad 10% pielęgniarek rozważa rezygnację z wykonywania zawodu. Wyniki te obrazują głęboki kryzys systemowy wynikający z chronicznego stresu, ekspozycji na przemoc oraz braku skutecznych mechanizmów wsparcia w środowisku pracy.
Źródło: WHO
Autor: MG