Interaktywny raport o chorobach zakaźnych – nowe narzędzie Centrum e-Zdrowia

Raport dostępny jest w języku polskim i angielskim. Zawarte w nim informacje można analizować z podziałem na wiek, płeć oraz miejsce zamieszkania. To narzędzie nie tylko dla decydentów czy naukowców – dane te mają bezpośrednie znaczenie w codziennej praktyce pielęgniarek i położnych. Pozwalają lepiej rozumieć trendy epidemiologiczne, wskazują grupy ryzyka i pomagają ukierunkować działania edukacyjne oraz profilaktyczne w pracy z pacjentami.

W raporcie znalazły się informacje dotyczące: grypy, COVID-19, krztuśca, ospy wietrznej, półpaśca, RSV. Poniżej krótko podsumowaliśmy zgromadzone dane i pozyskane dzięki nim informacje.

Grypa - sezon 2024/2025 charakteryzował się wyraźnym szczytem zachorowań na przełomie stycznia i lutego 2025 r., kiedy liczba przypadków przekroczyła 360 na 100 tys. mieszkańców. Najwyższe wskaźniki odnotowano w najmłodszych grupach wiekowych – zwłaszcza u dzieci do 4. roku życia, gdzie w szczycie sezonu wartości sięgały nawet kilkuset zachorowań na 100 tys. osób. Dane szczepieniowe pokazują, że w sezonie 2024/2025 zaszczepiło się ponad 1,8 mln osób, co oznacza wzrost w porównaniu z poprzednim sezonem (1,6 mln). Najliczniejszą grupą korzystającą ze szczepień pozostają osoby starsze (65+), ale widoczny jest także rosnący udział szczepień wśród najmłodszych. W nowym sezonie 2025/2026, do końca września, szczepionkę przyjęło już ponad 660 tys. osób, co wskazuje na dobre tempo początkowe kampanii.

COVID-19 - w sezonie 2024/2025 największy wzrost zachorowań na COVID-19 przypadł na jesień – szczyt odnotowano w październiku 2024 r., kiedy liczba przypadków osiągnęła 141,7 na 100 tys. mieszkańców. W kolejnych miesiącach wskaźniki spadły, utrzymując się na relatywnie niskim poziomie zimą i wiosną 2025 r. W danych widać, że podwyższona zapadalność dotyczyła zwłaszcza najmłodszych dzieci (0–4 lata) oraz osób starszych. Jeśli chodzi o szczepienia, w sezonie 2024/2025 zaszczepiło się 511 tys. osób, co stanowi spadek w porównaniu z rokiem wcześniejszym (ok. 793 tys.). Najczęściej szczepiły się osoby w wieku powyżej 60 lat, szczególnie seniorzy 70+, co potwierdza, że ta grupa wciąż traktuje immunizację jako ważny element ochrony zdrowia. W trwającym sezonie 2025/2026, do końca września, szczepionkę przyjęło dopiero ok. 3,7 tys. osób, co na razie wskazuje na wolny start kampanii.

Krztusiec – w 2024 roku liczba zachorowań na krztusiec stopniowo rosła, osiągając najwyższe wartości w drugiej połowie roku. Szczyt przypadków odnotowano w listopadzie, kiedy wskaźnik zapadalności sięgał około 3,0 na 100 tys. mieszkańców. Najbardziej narażone były dzieci i młodzież w wieku szkolnym – zwłaszcza grupa 10–14 lat, gdzie wartości przekraczały 9–10 przypadków na 100 tys. w szczycie sezonu. Szczepienie przeciwko krztuścowi jest obowiązkowe dla dzieci zgodnie z kalendarzem szczepień, który obejmuje cztery dawki podstawowe w pierwszym roku życia oraz dawki przypominające w wieku 6 i 14 lat. Dane o szczepieniach pokazują, że w 2025 roku zaszczepiło się 164 tys. osób, co oznacza wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim (ok. 137 tys.). Wyraźny wzrost liczby szczepień widoczny był także w miesiącach jesiennych (wrzesień–listopad), co może wiązać się z kampaniami edukacyjnymi i zaleceniami ekspertów.

Ospa wietrzna - w sezonie 2024/2025 ospa wietrzna utrzymywała wysoką zapadalność przez większą część roku, z kilkoma wyraźnymi szczytami zachorowań – w maju 2024 (22,7 przypadków na 100 tys. mieszkańców), styczniu 2025 (16,3) oraz wiosną 2025 (12,3). Najwyższe wskaźniki dotyczyły tradycyjnie najmłodszych dzieci – w grupie 0–4 lata tygodniowe wartości regularnie przekraczały 100–170 przypadków na 100 tys., a w niektórych tygodniach sięgały nawet 178. Podwyższona zapadalność utrzymywała się także wśród dzieci w wieku 5–9 lat. W Polsce szczepienia przeciwko ospie wietrznej nie są częścią obowiązkowego kalendarza szczepień, a szczepienia są zalecane i wykonywane odpłatnie.  W zakresie szczepień przeciw ospie wietrznej liczby są znacznie niższe niż w przypadku grypy czy COVID-19. W 2025 roku zaszczepiło się ok. 14,7 tys. osób, przy czym zdecydowaną większość stanowiły dzieci w wieku 3–9 lat (ponad 10 tys.). Dane wskazują, że szczepienia są realizowane głównie w ramach obowiązkowych szczepień wieku dziecięcego, natomiast w starszych grupach wiekowych ich odsetek jest znikomy.

Półpasiec – w przeciwieństwie do innych chorób zakaźnych, półpasiec utrzymuje stosunkowo stabilny poziom zachorowań przez cały rok. W 2024 i 2025 r. tygodniowe wskaźniki zapadalności oscylowały wokół 8–10 przypadków na 100 tys. mieszkańców, z niewielkimi wahaniami sezonowymi. Najwyższe wartości obserwowano latem 2025 r., gdy wskaźnik sięgnął 10,5 na 100 tys.

Analiza według wieku potwierdza, że półpasiec dotyczy przede wszystkim osób starszych. W grupach powyżej 60. roku życia wskaźniki zapadalności były nawet kilkukrotnie wyższe niż wśród młodszych dorosłych, osiągając wartości rzędu 15–20 przypadków na 100 tys.

Szczepienia przeciw półpaścowi w 2025 r. znacząco wzrosły – przyjęło je ponad 108 tys. osób, podczas gdy rok wcześniej było to niespełna 15 tys. Zdecydowaną większość zaszczepionych stanowią seniorzy, szczególnie w wieku 70–79 lat (ponad 30 tys. szczepień). Dane te wskazują na rosnącą świadomość konieczności profilaktyki w tej grupie wiekowej i mogą przełożyć się na zmniejszenie liczby ciężkich przypadków w kolejnych sezonach.

RSV – w sezonie 2024/2025 zakażenia RSV wykazywały charakterystyczną sezonowość. Pierwszy wzrost przypadków nastąpił zimą 2024 r., z maksimum w lutym (27,4 przypadków na 100 tys. mieszkańców). Drugi, bardziej nasilony szczyt odnotowano w lutym 2025 r., kiedy wskaźnik osiągnął 47,3 na 100 tys. Najwyższe ryzyko dotyczyło najmłodszych dzieci – w grupie 0–4 lata wartości przekraczały nawet 350 przypadków na 100 tys. w szczycie sezonu. Szczepienia przeciw RSV zyskują na znaczeniu. W sezonie 2024/2025 zaszczepiło się 71,8 tys. osób, a w kolejnym, rozpoczętym sezonie 2025/2026, już do lipca – 108 tys. osób. Najwięcej szczepień dotyczyło seniorów (65+), w tym szczególnie osób w wieku 70–79 lat (ponad 28 tys.). Dane te potwierdzają, że profilaktyka RSV staje się istotnym elementem ochrony zdrowia populacji najmłodszych i osób starszych.

Źródła:

1. Ministerstwo Zdrowia. Raport o chorobach zakaźnych - https://www.gov.pl/web/zdrowie/raport-o-chorobach-zakaznych . Dostęp: 25.09.2025
2. Raport o chorobach zakaźnych - https://ezdrowie.gov.pl/portal/home/badania-i-dane/raport-o-chorobach-zakaznych dostęp: 26-27.09.2025