Zalecenia dla pacjentki w przypadku infekcji grzybiczej pochwy

Kiedy przekazać porady edukacyjne?

Zalecenia należy przekazać podczas wizyty pacjentki zgłaszającej objawy mogące wskazywać na infekcję grzybiczą (świąd, pieczenie, upławy o charakterystycznym wyglądzie) czy też po diagnozie postawionej przez lekarza ginekologa, jako uzupełnienie zaleceń lekarskich. Wcześniej przekazane zalecenia można przypomnieć pacjentce w trakcie wizyt kontrolnych po leczeniu przeciwgrzybiczym lub podczas edukacji zdrowotnej w ramach profilaktyki ginekologicznej.

Którym pacjentkom przekazać zalecenia?

Prawidłowa identyfikacja pacjentek wymagających edukacji w zakresie infekcji grzybiczych pochwy jest kluczowym elementem skutecznej profilaktyki i leczenia. Należy zwrócić szczególną uwagę na następujące grupy pacjentek:

• Kobiety z potwierdzoną infekcją grzybiczą pochwy,
• Pacjentki z nawracającymi infekcjami,
• Kobiety w ciąży z objawami infekcji grzybiczej,
• Młode kobiety rozpoczynającym życie seksualne,
• Pacjentki z czynnikami ryzyka (np. cukrzyca),
• Kobiety stosujące hormony (antykoncepcja hormonalna, HTZ),
• Pacjentki w trakcie antybiotykoterapii.

W jaki sposób edukować pacjentkę?

Rozmowę przeprowadzić w osobnym pomieszczeniu, zapewniającym intymność, zachowując poufność informacji medycznych. Można przygotować wcześniej materiały edukacyjne - broszury lub ulotki z najważniejszymi informacjami i rozważyć wykorzystanie modeli anatomicznych do wyjaśnienia procesu leczenia. Niezwykle ważne jest okazanie empatii i zrozumienia dla dyskomfortu pacjentki oraz zachęcenie do zadawania pytań i wyrażania wątpliwości. Istotne jest zachęcenie pacjentki do poinformowania partnera o infekcji i leczeniu – można zaoferować materiały edukacyjne dla par. W przypadku wątpliwości i pytań pojawiających się po zakończeniu wizyty, można zaproponować pacjentce kontakt telefoniczny.

Kluczowe elementy edukacji

Istotnymi aspektami edukacji, które należy szczególnie podkreślić w rozmowie z pacjentką z infekcją grzybiczą pochwy, są:

• Konieczność dokończenia pełnej kuracji, nawet po ustąpieniu objawów,
• Znaczenie profilaktyki i higieny intymnej,
• Potrzeba jednoczesnego leczenia partnera (jeśli wskazane),
• Konieczność abstynencji seksualnej w trakcie leczenia,
• Sygnały alarmowe wymagające ponownej konsultacji lekarskiej.

Zalecenia dla pacjentki w przypadku infekcji grzybiczej pochwy

1. W przypadku podejrzenia infekcji grzybiczej pochwy pacjentka powinna jak najszybciej skonsultować się z ginekologiem lub położną w celu postawienia właściwej diagnozy i doboru odpowiedniego leczenia. W przypadku ciąży - należy koniecznie udać się na wizytę lekarską.
2. Pacjentka musi stosować się do leczenia zaleconego przez lekarza i przyjmować przepisane leki przeciwgrzybicze do końca kuracji. Najczęściej stosowane są preparaty miejscowe: kremy, żele, globulki dopochwowe (np. nystatyna, natamycyna, klotrimazol) oraz leki doustne: flukonazol czy itrakonazol (w przypadku zaawansowanych lub nawracających infekcji).
3. Rozważyć stosowanie probiotyków ginekologicznych (dopochwowych lub doustnych) zawierających pałeczki kwasu mlekowego Lactobacillus.
4. Nie należy próbować samodzielnie leczyć infekcji, stosować leków przeciwgrzybiczych nieprzepisanych przez lekarza, ani wykonywać irygacji pochwy.
5. W trakcie leczenia należy powstrzymać się od kontaktów seksualnych, aby nie powodować dodatkowych podrażnień. W przypadku nawracających infekcji, pacjentka powinna – po konsultacji z lekarzem – rozważyć jednoczesne leczenie partnera seksualnego, zwłaszcza w przypadku zauważenia u partnera/partnerki niepokojących objawów.
6. W trakcie leczenia nie należy używać tamponów, zamiast tego zaleca się stosowanie bezzapachowych podpasek.
7. Podczas leczenia należy zrezygnować z obcisłej, syntetycznej bielizny - zaleca się przewiewną, bawełnianą bieliznę, która zmniejszy ryzyko dodatkowych podrażnień.
8. Po zakończeniu kuracji przeciwgrzybiczej również zaleca się stosowanie probiotyków dopochwowych, np. zawierających bakterie kwasu mlekowego. 
9. Po wyleczeniu zaleca się zminimalizowanie ryzyka nawrotu poprzez modyfikację stylu życia – redukcję stresu, zaprzestanie palenia tytoniu, nieużywanie preparatów powodujących podrażnienia okolic intymnych, stosowanie delikatnych środków do higieny intymnej, unikanie noszenia obcisłej, syntetycznej bielizny.
10. W okresach zwiększonego ryzyka zachorowania (stresujące sytuacje, antybiotykoterapia, osłabiona odporność) zaleca się stosowanie probiotyków dopochwowo.
11. Po wyleczeniu pacjentka powinna pozostać pod stałą opieką poradni ginekologicznej i regularnie zgłaszać się na badania ginekologiczne (nie rzadziej niż raz w roku), szczególnie jeśli infekcje często nawracają.

Autor: MG 

Źródła:

1. Położnictwo i ginekologia, Grzegorz H. Bręborowicz, Wydawnictwo lekarskie PZWL, wydanie 1, 2022
2. Meridia Miller, Nawrotowe zapalenie sromu i pochwy – porady dotyczące leczenia 
3. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników — zastosowanie antyseptyków w przypadkach nieswoistych stanów zapalnych pochwy
4. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego na temat zastosowania flukonazolu w leczeniu zakażeń grzybiczych pochwy i sromu
5. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące etiopatogenezy i leczenia nawrotowej postaci drożdżakowego zapalenia pochwy i sromu