Kakao może chronić przed skutkami długiego siedzenia

Flawanole to podgrupa flawonoidów, związków występujących w roślinach, które działają jako silne przeciwutleniacze. Występują w wielu owocach (jagody, jeżyny, jabłka), warzywach (np. cebula), herbacie i kakao. Ich spożywanie wiąże się z wieloma korzyściami zdrowotnymi - chronią układ naczyniowy, działają przeciwzapalne.

Naukowcy z University of Birmingham (Wielka Brytania) wykazali, że spożywanie produktów bogatych w flawanole może chronić zdrowie naczyń krwionośnych u mężczyzn przed szkodliwym wpływem długotrwałego siedzenia (https://physoc.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1113/JP289038).

Siedzący tryb życia jest powszechny we współczesnych społeczeństwach; młodzi dorośli siedzą około sześć godzin dziennie. Siedzenie przez długi czas pogarsza funkcjonowania naczyń krwionośnych.

Funkcję śródbłonka naczyń krwionośnych można mierzyć metodą FMD (ang. flow-mediated dilatation), która ocenia elastyczność tętnic i polega na ultrasonograficznym pomiarze średnicy tętnicy ramiennej przed oraz po zaciśnięciu tętnic przedramienia za pomocą napełnianego powietrzem mankietu. Jak wykazały wcześniejsze badania, zmniejszenie wyniku FMD o 1 proc. prowadzi do wzrostu ryzyka chorób sercowo-naczyniowych o 13 proc.

„Niezależnie od tego, czy siedzimy przy biurku, za kierownicą samochodu, w pociągu, na kanapie czytając książkę lub oglądając telewizję, wszyscy spędzamy dużo czasu w pozycji siedzącej. Nawet jeśli nie ruszamy ciałem, nadal narażamy je na stres. Znalezienie sposobów na złagodzenie wpływu nieprzerwanego siedzenia na nasz układ naczyniowy może pomóc nam zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych” - powiedziała główna autorka, dr Catarina Rendeiro z University of Birmingham.

Liczba zgonów z powodu chorób sercowo-naczyniowych rośnie; według British Heart Foundation liczba zgonów osób dorosłych w wieku produkcyjnym w Wielkiej Brytanii wzrosła o 18 proc.- do 21 975 w 2023 roku w porównaniu z rokiem 2019. Choroby układu krążenia kosztują Wielką Brytanię około 29 miliardów funtów.

Naukowcy sprawdzili, czy spożywanie flawanoli tuż przed dwiema godzinami siedzenia pomaga zachować funkcję naczyń krwionośnych w rękach i nogach. Czterdziestu młodych, zdrowych mężczyzn, w tym 20 o wyższej sprawności fizycznej i 20 o niższej sprawności fizycznej, spożyło kakaowy napój o wysokiej (695 mg) lub o niskiej (5,6 mg) zawartości flawanoli przed ukończeniem dwugodzinnego badania polegającego na siedzeniu.

Badania nie przeprowadzono z udziałem kobiet, ponieważ podejrzewa się, że zmiany poziomu estrogenów podczas cyklu menstruacyjnego zmieniają wpływ flawanoli na zdrowie naczyń krwionośnych podczas siedzenia. Powinno to być przedmiotem kolejnego badania.

Autorzy wykonali szereg pomiarów naczyniowych przed i po siedzeniu, w tym FMD tętnicy udowej powierzchownej i tętnicy ramiennej, przepływ krwi, zmiany prędkości przepływu krwi między warstwami (shear rate, SR) skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi oraz natlenienie mięśni nóg.

Zarówno u osób o niższej, jak i wyższej sprawności fizycznej, które piły kakao o niskiej zawartości flawanoli, zaobserwowano spadek FMD w tętnicach rąk i nóg. Sugeruje to, że wyższa sprawność fizyczna nie chroni przed skutkami siedzenia. Siedzenie znacząco zwiększyło również rozkurczowe ciśnienie krwi, zmniejszyło SR i przepływ krwi w obu tętnicach, co doprowadziło do spadku natlenienia mięśni w obu grupach.

Natomiast w obu grupach osób, które spożywały napój o wysokiej zawartości flawanoli, nie zaobserwowano spadku FMD w żadnej z tętnic.

„Nasz eksperyment wskazuje, że wyższy poziom sprawności fizycznej nie zapobiega przejściowemu upośledzeniu funkcji naczyń wywołanemu siedzeniem przy piciu wyłącznie kakao o niskiej zawartości flawanoli. Co ważne, po wypiciu napoju o wysokiej zawartości flawanoli, zarówno uczestnicy o lepszej, jak i gorszej sprawności fizycznej utrzymali swój FMD na tym samym poziomie, co przed dwugodzinnym siedzeniem” - wskazał dr Sam Lucas z University of Birmingham i współautor badania.

Badanie jest pierwszym, które wykazało, że wyjściowy poziom wydolności krążeniowo-oddechowej nie zmienia wpływu spożycia flawanoli na układ naczyniowy. Oznacza to, że można czerpać korzyści ze spożycia flawanoli niezależnie od poziomu sprawności fizycznej.

„Włączenie do diety produktów bogatych we flawanole jest w rzeczywistości dość łatwe. W supermarketach i sklepach ze zdrową żywnością dostępne są produkty kakaowe, które są przetwarzane metodami pozwalającymi zachować poziom flawanoli. Jeśli kakao nie jest twoją pasją, owoce takie jak jabłka, śliwki i jagody, orzechy oraz czarna i zielona herbata to powszechne produkty w twojej kuchni, które są łatwo dostępne” – wskazał Alessio Daniele, doktorant University of Birmingham.

„Biorąc pod uwagę powszechność siedzącego trybu życia i zwiększone ryzyko, jakie może on nieść dla zdrowia naczyń, spożywanie produktów spożywczych i napojów bogatych w flawanole, zwłaszcza w połączeniu z przerywaniem okresów bezczynności krótkim spacerem lub wstawaniem, może być dobrym sposobem na długoterminową poprawę zdrowia, niezależnie od poziomu sprawności fizycznej” - dodała dr Catarina Rendeiro.

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ agt/