"Moje zdrowie, moje prawo" - Światowy Dzień Zdrowia

Założeniem tego dnia jest zwrócenie uwagi na najbardziej istotne problemy w obszarze zdrowia publicznego na świecie.

Jak czytamy na stronie WHO, tegoroczny temat ma przypominać o tym, że każdy człowiek ma prawo do dostępu do wysokiej jakości usług zdrowotnych, edukacji i informacji, a także bezpiecznej wody pitnej, czystego powietrza, dobrego odżywiania, wysokiej jakości mieszkań, godnych warunków pracy i środowiska oraz wolności od dyskryminacji.

WHO wskazało, że co najmniej 140 krajów uznaje w swoich konstytucjach zdrowie za prawo człowieka. Jednocześnie kraje nie uchwalają i nie wdrażają w praktyce przepisów zapewniających swoim obywatelom prawo dostępu do usług zdrowotnych. "Potwierdza to fakt, że w 2021 r. co najmniej 4,5 miliarda ludzi – ponad połowa światowej populacji – nie było w pełni objętych podstawowymi usługami zdrowotnymi" - dodano.

W poprzednich latach tematami Światowego Dnia Zdrowia było m.in. "Zdrowie dla Wszystkich" (2023 r.), "Budowanie sprawiedliwszego i zdrowszego świata dla wszystkich" (2021 r.), "Depresja – porozmawiajmy o niej" (2017 r.), "Człowiek i miasto" (2010 r.), "Chrońmy zdrowie przed wpływem zmian klimatycznych" (2008 r.) oraz "Twoja bezpieczna krew ratuje życie" (2000 r.).

W Polsce prawo do ochrony zdrowia zapewnia m.in. art. 68 Konstytucji RP. Punkt pierwszy tego artykułu mówi, że "każdy ma prawo do ochrony zdrowia". Kolejne ustępy artykułu 68 nakładają na władze określone obowiązki: zapewnienia obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, równego dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (ust. 2), określenia w drodze ustawy warunków i zakresu udzielania tych świadczeń (ust. 2), zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom z niepełnosprawnościami i osobom w podeszłym wieku (ust. 3), zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska (ust. 4) oraz popierania rozwoju kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży (ust. 5).

W związku ze Światowym Dniem Zdrowia, NFZ przypomniał o tym, jak każdy może dbać o swoje zdrowie. Ważnymi czynnikami wspierającymi zdrowie są aktywność fizyczna oraz sposób odżywiania. Należy je do swoich potrzeb i możliwości. Aktywność poprawia stan zdrowia, a dodatkowo: sprzyja utrzymaniu prawidłowej masy ciała, wzmacnia układ odpornościowy i zmniejsza ryzyko zachorowania na choroby przewlekłe.

NFZ zwrócił również uwagę na choroby układu sercowo-naczyniowego, do których należą m.in. nadciśnienie tętnicze, zawał serca, choroba wieńcowa, udar mózgu. Mimo coraz lepszej diagnostyki i metod leczenia stanowią one główną przyczynę zgonów na świecie. Co roku z przyczyn kardiologicznych umiera około 178 tys. Polaków. "Dla osób szczególnie narażonych na choroby układu krążenia powstał program Profilaktyki Chorób Układu Krążenia (CHUK), którego celem jest szerzenie wiedzy i podnoszenie świadomości pacjentów na temat chorób układu krążenia, poprzez edukację i aktywną profilaktykę" – przypomniał NFZ.

W leczeniu i profilaktyce chorób układu krążenia kluczowe znaczenie ma zmiana stylu życia, nawyków żywieniowych i utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Należy również ograniczyć spożywanie alkoholu, powstrzymać się od palenia tytoniu i unikać biernej ekspozycji na dym tytoniowy.

Narodowy Fundusz Zdrowia zwrócił także uwagę na szczepienia. Podkreślił, że ratują one życie i chronią przed zachorowaniem na choroby zakaźne, a także przed ich ciężkimi powikłaniami. Aktualny kalendarz szczepień obowiązkowych można znaleźć na stronie internetowej Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego.

"Jednak odporność poszczepienna nabyta w dzieciństwie nie wystarcza na całe życie, a niektóre choroby zakaźne występują częściej u dorosłych niż u dzieci i mają u nich cięższy przebieg. Dlatego szczepić się powinni również dorośli" – wyjaśnił fundusz. Dodał, że warto też wykonywać szczepienia przeciwko grypie sezonowej, gdyż jest to najskuteczniejsza metoda zapobiegania zachorowaniu.

WHO jest agencją Organizacji Narodów Zjednoczonych zrzeszającą 194 państwa. Jej głównym zadaniem jest działanie na rzecz zwiększenia współpracy między państwami w dziedzinie ochrony zdrowia i zwalczania epidemii chorób zakaźnych, a także ustalanie norm dotyczących składu leków i jakości żywności. Organizacja dąży również do zapewnienia opieki medycznej jak największej liczbie ludności świata oraz zmniejszenia wskaźnika umieralności niemowląt. Główne organy Światowej Organizacji Zdrowia to: Sekretariat na czele z dyrektorem generalnym, Światowe Zgromadzenie Zdrowia, Rada Wykonawcza oraz Komitety Regionalne.

Polska jest krajem członkowskim WHO od samego początku jej istnienia. Biuro Światowej Organizacji Zdrowia w Polsce funkcjonuje od 1992 roku i ma swoją siedzibę w Warszawie. (PAP)

Aleksandra Kiełczykowska

ak/ agz/