Ból w klatce piersiowej nie musi oznaczać zawału serca

Ból w klatce piersiowej - częstszy niż mogłoby się wydawać

Ból w klatce piersiowej to jedno z dziesięciu najczęstszych ostrych schorzeń, z którymi zgłaszają się pacjenci do swojego lekarza rodzinnego i dotyczy nawet 1-2% wizyt [1]. 

Najczęstszą obawą w przypadku zgłaszania przez kogoś bólu w klatce piersiowej jest przyczyna kardiologiczna - ze szczególnym uwzględnieniem ostrego zespołu wieńcowego, czyli, między innymi, zawału serca. Dolegliwości te mogą być jednak spowodowane przez wiele innych czynników i najczęściej ich przyczyna jest inna niż kardiologiczna - co nie oznacza, że można je zlekceważyć.

Co może powodować ból w klatce piersiowej?

Wśród możliwych przyczyn bólu w klatce piersiowej należy wyróżnić [2]:

• choroby układu sercowo-naczyniowego, w tym rozwarstwienie aorty, zapalenie osierdzia czy zatorowość płucną,
• choroby układu kostno-stawowego - na przykład zmiany zwyrodnieniowe czy pourazowe lub choroby reumatyczne,
• choroby przewodu pokarmowego, takie jak refluks żołądkowo-przełykowy, choroba wrzodowa a nawet kamica żółciowa lub ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego,
• zaburzenia psychiczne - na przykład bóle nerwicowe lub dolegliwości na tle zaburzeń lękowych (atak paniki),
• choroby związane z układem oddechowym, takie jak odma opłucnowa lub zapalenie płuc,
• choroby neurologiczne ze szczególnym uwzględnieniem półpaśca,
• niespecyficzne przyczyny - aż 15% przypadków bólu w klatce piersiowej nie ma ostatecznie zdiagnozowanej przyczyny.

Diagnostyka bólu w klatce piersiowej

Niejednorodność przyczyn bólu w klatce piersiowej może uśpić czujność - zarówno Twoją, jak i osoby udzielającej pierwszej pomocy. Dlatego podstawą prawidłowego postępowania jest skrupulatna diagnostyka uwzględniająca okoliczności towarzyszące, która pozwoli na wskazanie możliwej przyczyny dolegliwości. W takiej sytuacji priorytetem jest potwierdzenie lub wykluczenie ostrego zespołu wieńcowego. 

Cechy bólu w klatce piersiowej nie pozostają bez znaczenia w kontekście poszukiwania przyczyny dolegliwości. Właśnie dlatego w czasie zbierania wywiadu przez personel medyczny usłyszysz pytania o:

• charakter bólu - kłujący, piekący (uczucie pieczenia za mostkiem może sugerować zgagę spowodowaną refluksem żołądkowo-przełykowym), uciskający (przypominający “ściśnięcie pasem” lub wrażenie “jakby ktoś usiadł na klatce piersiowej” mogą sugerować przyczynę kardiologiczną!),
• dokładną lokalizację bólu - zamostkowy, punktowy, rozlany po klatce piersiowej, promieniujący na przykład do ramienia, żuchwy,
• czas trwania objawów, ich nasilenie oraz zmianę w czasie,
• okoliczności wystąpienia dolegliwości - na przykład po posiłku, po wysiłku fizycznym, po przebudzeniu się,
• powtarzalność - czy jest to pierwszy tego typu epizod, czy zdarzają się one regularnie,
• inne objawy towarzyszące.

Za każdym razem diagnostyka powinna zostać poszerzona o badanie EKG (elektrokardiografię, czyli ocenę pracy serca przy pomocy przylepionych do skóry elektrod) oraz RTG klatki piersiowej.

Jakie objawy uznać za niepokojące?

Każdy ból w klatce piersiowej należy uznać za niepokojący objaw, choć nie każdy wymaga wezwania pogotowia. Należy przy tym pamiętać o ekwiwalentach bólów dławicowych - są to takie objawy, które na pierwszy rzut oka mogą nie budzić poważnych podejrzeń, jednak mają podłoże kardiologiczne. Należą do nich ucisk, napięcie lub dyskomfort w klatce piersiowej, barkach, ramionach, szyi, plecach, a nawet górnej części brzucha lub szczęce [3]. 

Nie wolno lekceważyć również duszności lub towarzyszącego bólowi zmęczenia - w takim przypadku należy bezwzględnie wezwać Zespół Ratownictwa Medycznego w związku z podejrzeniem zawału serca.

Referencje

1. Bujnowska-Fedak, M., Sapilak, B., & Steciwko, A. (2011). Epidemiologia schorzeń i struktura zachorowań w praktyce lekarza rodzinnego. Family Medicine & Primary Care Review, 2(135–139).
2. Cayley WE Jr. Diagnosing the cause of chest pain. Am Fam Physician. 2005 Nov 15;72(10):2012-21. PMID: 16342831.
3. Gulati M, Levy PD, Mukherjee D, Amsterdam E, Bhatt DL, Birtcher KK, Blankstein R, Boyd J, Bullock-Palmer RP, Conejo T, Diercks DB, Gentile F, Greenwood JP, Hess EP, Hollenberg SM, Jaber WA, Jneid H, Joglar JA, Morrow DA, O'Connor RE, Ross MA, Shaw LJ. 2021 AHA/ACC/ASE/CHEST/SAEM/SCCT/SCMR Guideline for the Evaluation and Diagnosis of Chest Pain: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Joint Committee on Clinical Practice Guidelines. Circulation. 2021 Nov 30;144(22):e368-e454. doi: 10.1161/CIR.0000000000001029. Epub 2021 Oct 28. Erratum in: Circulation. 2021 Nov 30;144(22):e455. PMID: 34709879.