Dyskopatia - czy można jej uniknąć?

Czym jest dyskopatia?

Kręgosłup składa się z kręgów, między którymi znajdują się krążki międzykręgowe pełniące funkcje amortyzujące i zwiększające ruchomość. Dyskopatia to pojęcie oznaczające zaburzenia w obrębie krążków międzykręgowych, między innymi związane z utratą uwodnienia krążków, co prowadzi do zmniejszenia ich sprężystości. Na powstanie tych zmian mają wpływ przede wszystkim urazy i obciążenia. Zmieniony krążek może wysunąć się spomiędzy kręgów do kanału kręgowego i w ten sposób dochodzi do przepukliny. Wysunięty krążek może uciskać rdzeń kręgowy lub korzenie nerwowe prowadząc do wystąpienia objawów [1,2,4].

Jakie są objawy dyskopatii?

Objawy dyskopatii różnią się w zależności od odcinka kręgosłupa, którego dotyczą zmiany chorobowe. Symptomy dotyczące odcinka lędźwiowo-krzyżowego to:

• ból w okolicy lędźwiowo-krzyżowej mogący promieniować do pachwiny, pośladka i kończyny dolnej,
• mrowienie, drętwienie, zmienione czucie w okolicy krocza lub kończyny dolnej,
• osłabienie siły mięśniowej kończyny dolnej,
• nietrzymanie lub zatrzymanie moczu i/lub stolca [1,3].

Objawy dyskopatii w odcinku szyjnym kręgosłupa to:

• ból w okolicy szyi mogący promieniować do kończyny górnej, 
• mrowienie, drętwienie, zmienione czucie w kończynie górnej, 
• osłabienie siły mięśniowej kończyny górnej [2,3].

U kogo występuje dyskopatia?

Ryzyko wystąpienia dyskopatii rośnie z wiekiem. Zdecydowanie bardziej narażone są osoby, u których w rodzinie występuje dyskopatia kręgosłupa (ze względu na ryzyko predyspozycji genetycznej). Innymi czynnikami ryzyka są:

• otyłość, 
• wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej, 
• przebycie urazów kręgosłupa,
• osłabiona stabilizacja mięśniowa tułowia u osób niepodejmujących aktywności fizycznej,
• osteoporoza i inne choroby układu kostno-stawowego. 

Na wystąpienie dyskopatii odcinka szyjnego szczególnie narażone są osoby wykonujące pracę wymagającą wielogodzinnej, niewygodnej pozycji szyi lub powtarzanych forsownych ruchów. Ponadto, udowodniono związek dyskopatii szyjnej z paleniem papierosów [1,2,3].

Jak diagnozuje się dyskopatię?

Jeśli podejrzewasz u siebie dyskopatię, zgłoś się do poradni ortopedycznej, neurologicznej lub neurochirurgicznej. Pamiętaj jednak, że nie każdy ból kręgosłupa jest związany z dyskopatią – w trakcie wizyty lekarz przeanalizuje twoje objawy i zleci odpowiednie badania, by ustalić dokładną przyczynę twoich dolegliwości [3].

Kiedy należy jak najszybciej zgłosić się do najbliższego Szpitalnego Oddziału Ratunkowego? Niepokojące sytuacje, które wymagają pilnego zgłoszenia się na SOR:

• ból jest bardzo silny i uniemożliwia funkcjonowanie, 
• nagle pojawia się drętwienie, osłabienie siły mięśniowej, nietrzymanie moczu.

Lekarz na wizycie zbierze wywiad dotyczący między innymi wykonywanej przez Ciebie pracy, trybu życia, używek. Niezbędne może się okazać wykonanie badań:

• rezonansu magnetycznego - cechuje się niewielką inwazyjnością, ponieważ nie wykorzystuje promieniowania rentgenowskiego,
• zdjęcia rentgenowskiego,
• przewodnictwa nerwowego - w przypadkach przewlekłych objawów dyskopatii,
• tomografii komputerowej - wykonywana szczególnie w razie konieczności zaplanowania leczenia operacyjnego [1,2].

Czy dyskopatię można wyleczyć?

Dyskopatia jest nieodwracalna, jednak warto wprowadzić leczenie w celu zmniejszenia objawów i poprawienia komfortu życia pacjentów. Ważne jest niezwłoczne udanie się do lekarza z objawami, szczególnie jeśli występuje osłabienie czucia lub opadanie stopy, ponieważ objawy te mogą się utrwalić. 

Jeśli objawy mają niewielkie nasilenie, wystarczające będzie zastosowanie leków przeciwbólowych lub rehabilitacja. Niekiedy lekarz może zalecić krótkotrwałe noszenie kołnierza ortopedycznego.

W razie niepowodzenia leczenia nieinwazyjnego konieczna może okazać się operacja polegająca na usunięciu fragmentu dysku, który tworzy przepuklinę i uciska korzeń nerwowy oraz wszczepienie implantu stabilizującego sąsiednie kręgi. 

Metodą pośrednią pomiędzy leczeniem nieinwazyjnym a operacją jest miejscowe ostrzyknięcie środkiem przeciwbólowym okolicy kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego w znieczuleniu miejscowym pod kontrolą RTG lub USG [1,2].

Zmiany stylu życia

Jeśli masz objawy dyskopatii lub chcesz uchronić się przed jej powstaniem, zastosuj się do zaleceń, które pozytywnie wpłyną na stan Twojego kręgosłupa: 

• utrzymuj odpowiednią masę ciała,
• regularnie podejmuj umiarkowaną aktywność fizyczną,
• unikaj przeciążeń kręgosłupa, 
• nie pal papierosów,
• jeśli wykonujesz pracę w niewygodnej pozycji lub pochyleniu, pamiętaj o przerwach i regularnych ćwiczeniach,
• ustaw odpowiednio monitor komputera na wysokości wzroku,
• dostosuj wysokość krzesła lub blatu, żeby unikać nadmiernego pochylania się [1,2].

Referencje:

1.    https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/254614,dyskopatia-w-odcinku-ledzwiowo-krzyzowym-kregoslupa (dostęp 08.08.2022)

2.    https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/247230,dyskopatia-w-odcinku-szyjnym-kregoslupa (dostęp 08.08.2022)

3.    https://www.ortopedio.pl/porady-ekspertow/dyskopatia-etapy-uszkodzenia-krazka-miedzykregowego/ (dostęp 08.08.2022) 

4.    https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/010/812/original/Strony_od_MpD_2011_12-7.pdf?1468584310 (dostęp 08.08.2022)