Jak postępować w sytuacji zagrożenia suicydalnego?

Większość osób o skłonnościach samobójczych wysyła jakiś rodzaj sygnałów będących wołaniem o pomoc. Ważne jest, by je dostrzec i odpowiednio zareagować. Często przed udzieleniem pomocy powstrzymują nas błędne przekonania na temat samobójstw, np. takie, że osoby, które mówią innym o tym, że planują odebrać sobie życie, w rzeczywistości nie podejmują zachowań samobójczych. Spośród dziesięciu osób podejmujących zachowania samobójcze, średnio osiem jednoznacznie lub nie wprost komunikuje swoje zamiary.

W przypadku zagrożenia nagłego, tzn. dużego ryzyka popełnienia przez kogoś samobójstwa w ciągu 48 godzin, gdy myśli są nasilone, gdy słyszysz, że ktoś ma opracowany plan popełnienia samobójstwa, wiesz, że np. ma zaburzenia psychiczne i dostęp do śmiertelnych środków – zadzwoń pod numer alarmowy 112.

Gdy w kontakcie z bliską osobą oceniasz zagrożenie odebrania sobie przez nią życia jako krótkoterminowe (dni, tygodnie) i słyszysz od niej komunikaty: Nie warto żyć, lepiej byłoby umrzeć albo: Myślę o tym, aby skończyć ze sobą, to działanie również powinno być natychmiastowe. Należy wtedy zapewnić tej osobie bezpieczeństwo, w tym szybką konsultację specjalistyczną. Ważne jest, aby przyjąć na siebie rolę osoby, która podejmuje decyzje i zorganizuje pomoc oraz wyjaśni powody, dla których podejmowana jest interwencja. Osoba w kryzysie powinna trafić do profesjonalisty zajmującego się zdrowiem psychicznym – psychologa, psychiatry czy interwenta kryzysowego. Wskaż tej osobie miejsca, gdzie może otrzymać pomoc, wesprzyj ją w umówieniu wizyty, utrzymuj z nią kontakt po konsultacji jako wyraz troski, zainteresowania i zaangażowania.

Gdy masz do czynienia z kryzysem trwającym miesiące czy lata, gdy pojawiają się problemy bez myśli samobójczych lub myśli nie są sprecyzowane szczegółowo, a osoba np. często mówi o śmierci, ma objawy depresji, trudne życiowe doświadczenia za sobą, jest uzależniona od substancji psychoaktywnych, to właściwym postępowaniem jest opracowanie planu działania na najbliższy czas. Powinien on obejmować sięgnięcie po pomoc specjalistyczną, np. psychiatryczną, ambulatoryjną lub szpitalną, jak również opiekę poradni psychologiczno- -pedagogicznej, ośrodka interwencji kryzysowej czy ośrodka pomocy społecznej. Niezwykle istotne są też rozmowy i systematyczny kontakt z osobą w kryzysie. Pozwala to monitorować nastrój i pojawiające się zagrożenie suicydalne. 
W wielu przypadkach jest tak, że ludzie nie chcą zakończyć życia, chcą natomiast uciec od dotychczasowych problemów, z którymi się zmagają, od sytuacji, z którymi sobie nie radzą. Pamiętajmy, że zaoferowanie pomocy, wsparcie w zorganizowaniu jej, rozmowa na temat przeżywanych trudności może być początkiem do znalezienia zdrowego i bezpiecznego sposobu na wyjście z kryzysu.

Fragment publikacji pochodzi z poradnika dla nauczycieli "WSPARCIE UCZNIA PO PRÓBIE SAMOBÓJCZEJ" (Lucyna Kicińska, Jolanta Palma) w ramach programu Wspierająca Szkoła. Szczegółowe informacje dotyczące programu dostępne są na stronie internetowej projektu www.wspierajacaszkola.pl.