Nie bagatelizuj bólu

Co to jest ból?

Zgodnie z definicją Międzynarodowego Stowarzyszenia Badania Bólu, wynika on z uszkodzenia tkanek. Jest doznaniem nie tylko czuciowym, ale też emocjonalnym. Z tego powodu wraz z lekami przeciwbólowymi często przepisuje się leki przeciwdepresyjne.

Można wyróżnić ból ostry, który jest zwykle skutkiem urazu i ustępuje wraz z wyleczeniem przyczyny, oraz ból przewlekły, trwający ponad 3 miesiące i będący chorobą jak np. nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca. Wymaga on stałego leczenia, a w jego przebiegu występują okresy zaostrzeń i remisji.

Ból można też podzielić na łatwy w leczeniu somatyczny (receptorowy), wynikający z aktywacji włókien nerwowych np. wskutek uszkodzenia stawu, oraz neuropatyczny (niereceptorowy), który jest skutkiem uszkodzenia ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego w przebiegu np. neuropatii cukrzycowej lub neuralgii popółpaścowej. Niestety, jego terapia stwarza dużo więcej trudności.

Jak opisać ból?

Polskie Towarzystwo Badania Bólu rekomenduje stosowanie skali numerycznej, w której 0 oznacza brak bólu, a 10 – ból nie do zniesienia. Wspomagać można się również:

• skalą wzrokowo-analogową – różniącą się od słownej tym, że pacjent nie określa nasilenia bólu werbalnie, tylko zaznacza je na specjalnym suwaku,
• skalą słowną (5-stopniową),
• skalą obrazkową – przedstawiającą różne wyrazy twarzy i stosowaną głównie w przypadku dzieci.

Jak leczyć ból?

W przypadku bólu występującego kilka razy w roku powinny wystarczyć domowe sposoby i podstawowe leki przeciwbólowe (paracetamol czy niesteroidowe leki przeciwzapalne). Natomiast, gdy zacznie się on pojawiać częściej, zmieni charakter, miejsce lub nasilenie, dotychczasowe leki przestaną pomagać albo towarzyszyć mu będą nowe objawy (np. zawroty głowy, krwawienie lub nadmierna senność), należy udać się do lekarza rodzinnego lub lekarza zajmującego się chorobą-przyczyną (np. reumatologa lub diabetologa). Przepisze on inne, bardziej specjalistyczne leki przeciwbólowe i w razie potrzeby uzupełni terapię o leki przeciwdrgawkowe, przeciwdepresyjne, rehabilitację, krioterapię lub masaże.

Kiedy zgłosić się do poradni leczenia bólu?

Kontakt z tego typu poradnią zaleca zwykle lekarz prowadzący w sytuacji, gdy:

• skuteczność dotychczasowego leczenia jest niesatysfakcjonująca,
• występują trudności w postawieniu właściwego rozpoznania,
• pacjent wymaga coraz większych dawek coraz silniejszych leków przeciwbólowych,
• pojawia się konieczność zastosowania inwazyjnych metod leczenia,
• dotychczasowe leczenie przynosi objawy niepożądane.

Na pierwszą wizytę należy zabrać ze sobą spis przyjmowanych leków (stosowanych nie tylko w ramach leczenia bólu, ale i innych chorób przewlekłych), wszystkie dotychczas wykonane badania obrazowe i karty informacyjne. Pozwoli to lekarzowi na kompleksowe zapoznanie się z historią pacjenta i umożliwi zindywidualizowane podejście do leczenia.