Profilaktyka suchego oka w dobie cyfryzacji

Wróć do listy Data:
Lek. Marcin Krajmas
Lek. Marcin Krajmas

Zespół suchego oka to choroba dotykająca wiele osób na całym świecie niezależnie od wieku czy płci. Szacuje się, że może ona występować nawet u 50% populacji [1]. Do choroby predysponuje wiele czynników. Jednym z nich jest długi czas spędzany przed ekranem komputera, smartfona lub tabletu, co w ostatnim czasie stało się nieodłącznym elementem naszej codzienności. Zespół suchego oka stanowi duży dyskomfort dla chorego, jednak stosowanie się do kilku zasad może znacząco złagodzić jego objawy, a nawet zapobiec jego wystąpieniu [1].

Czym jest zespół suchego oka?

Zespół suchego oka to choroba związana ze zmniejszonym wydzielaniem łez lub z zaburzeniem ich składu. Objawia się szeregiem nieprzyjemnych dolegliwości, do których należą dyskomfort w oku, uczucie ciała obcego, ogólne podrażnienie, uczucie suchości i piasku pod powiekami, zaczerwienienie, nadwrażliwość na światło a nawet rozmazane widzenie [2].

Jednym z istotniejszych czynników ryzyka wystąpienia choroby jest długotrwała (powyżej 2 godzin) praca przy komputerze, tablecie czy smartfonie. Wybuch pandemii COVID-19 zmusił nas do przeniesienia wielu codziennych aktywności, takich jak praca czy nauka, przed ekrany, dlatego obecnie szczególnie należy pamiętać o profilaktyce zespołu suchego oka. 

Do innych czynników ryzyka należą zanieczyszczenie środowiska, niska wilgotność powietrza, wiek, płeć żeńska, niektóre choroby przewlekłe jak np. cukrzyca czy reumatoidalne zapalenie stawów oraz wybrane leki. Warto również zauważyć, że do wystąpienia objawów mogą przyczyniać się soczewki kontaktowe i operacje okulistyczne [1, 3].

Jak zapobiegać i leczyć zespół suchego oka?

Idealnym rozwiązaniem byłoby maksymalne ograniczenie czasu spędzanego przed ekranem, jednak w dzisiejszym świecie wydaje się to wręcz niemożliwe. Warto więc przestrzegać kilku zasad, które zmniejszają niekorzystny wpływ komputera, tableta czy smartfona. Powinny być one stosowane zarówno w celu prewencji zespołu suchego oka, jak i zmniejszenia jego objawów.

Zadbaj o miejsce pracy

  • Ustawienie ekranu - odległości około 90 cm i 10-20 stopni poniżej oczu według badań jest najbardziej optymalna dla naszego wzroku 
  • Oświetlenie pokoju - postaraj się zaplanować swoje miejsce pracy tak, aby uniknąć bezpośredniego wpatrywania się w żarówkę czy okno znajdujące się za ekranem. Jeżeli nie jest to możliwe, postaraj się używać zasłon i żarówek o małej mocy.
  • Światło monitora - ekrany naszych smartfonów czy komputerów emitują światło niebieskie, które może negatywnie wpływać na nasz wzrok. Niektóre urządzenia mają opcje filtrowania światła niebieskiego, na rynku dostępne są również specjalne powłoki oraz okulary, które mogą ograniczyć jego oddziaływanie na oczy. Pamiętaj także o dostosowaniu jasności ekranu do warunków panujących dookoła Ciebie. 
  • Wilgotność powietrza - spędzając wiele godzin dziennie w jednym pomieszczeniu, warto również zadbać o odpowiednią wilgotność powietrza. Nawilżacze mogą łagodzić objawy suchego oka, należy jednak pamiętać, że zbyt wysoka wilgotność także nie jest korzystna dla zdrowia. Optymalny wydaje się poziom między 40% a 55% [4, 5].

 

Zmień nawyki

  • Przerwy w pracy - jeżeli musisz wpatrywać się w ekran przez wiele godzin, pamiętaj aby co jakiś czas spojrzeć na znajdujący się w oddali przedmiot, co pomoże Twoim oczom odpocząć. Dobrą praktyką jest robienie 20 sekund przerwy co 20 minut.
  • Mruganie - w momencie natężonego skupienia i wpatrywania w ekran częstotliwość mrugania może być zmniejszona, co negatywnie wpływa na nawilżenie powierzchni oka. Staraj się więc o nim nie zapominać [4, 5].
  • Ćwiczenia oczu - istnieją proste ćwiczenia, które mogą łagodzić objawy zespołu suchego oka, jak również pomóc Ci poprawić nawyk mrugania. Staraj się wykonywać je jak najczęściej. Przykładowe ćwiczenie:
  1. Zamknij delikatnie oczy na 2 sekundy 
  2. Otwórz oczy 
  3. Następnie intensywnie zaciskaj powieki przez 2 sekundy [6].
  • Sztuczne łzy - preparaty nawilżające powierzchnię oka są podstawową metodą leczenia zespołu suchego oka, w niektórych przypadkach stosowane są nawet co 1-2h [1].

Odpowiednio dobrane okulary

Istotną częścią profilaktyki i łagodzenia objawów suchego oka są odpowiednio dobrane okulary. Jeżeli spędzasz codziennie wiele godzin przed ekranem, pamiętaj żeby regularnie badać wzrok. Nawet jeżeli nie czujesz potrzeby używania okularów lub soczewek, czasem mogą się one okazać niezbędne dla zdrowia [5].

Podsumowanie

Zespół suchego oka to częsty problem, który może znacznie obniżyć jakość życia. Objawia się dyskomfortem, uczuciem suchości i zaczerwienieniem oczu. Jeżeli spędzasz wiele godzin przed ekranem, pamiętaj o kilku zasadach, które zmniejszą ryzyko jego wystąpienia. Zadbaj o odpowiednie stanowisko pracy, zdrowe nawyki i regularnie badaj wzrok.

Referencje:

  1. Szaflik J., et al. (2019) Aktualizacja wytycznych Polskiego Towarzystwa     Okulistycznego     dotyczących diagnostyki  i leczenie Zespołu Suchego Oka
  2. Misiuk-Hojło, M., & Jasina, G. (2020). Lato, koronawirus i zespół suchego oka – skuteczne metody leczenia. OphthaTherapy, 7(2), 168–172. https://doi.org/10.24292/01.ot.300620.12
  3. Napoli, P. E., Nioi, M., & Fossarello, M. (2021). The “quarantine dry eye”: The lockdown for coronavirus disease 2019 and its implications for ocular surface health. Risk Management and Healthcare Policy, 14, 1629–1636. https://doi.org/10.2147/RMHP.S277067
  4. Mehra, D., & Galor, A. (2020). Digital screen use and dry eye: A review. In Asia-Pacific Journal of Ophthalmology (Vol. 9, Issue 6, pp. 491–497). Lippincott Williams and Wilkins. https://doi.org/10.1097/APO.0000000000000328
  5. https://www.aoa.org/healthy-eyes/eye-and-vision-conditions/computer-vision-syndrome?sso=y (ostatni dostęp 15.12.2021)
  6. Kim, A. D., Muntz, A., Lee, J., Wang, M. T. M., & Craig, J. P. (2021). Therapeutic benefits of blinking exercises in dry eye disease. Contact Lens and Anterior Eye, 44(3). https://doi.org/10.1016/j.clae.2020.04.014

 

Wróć do listy Przejdź dalej