Szacowany czas czytania: 6 minut
EKG spoczynkowe
EKG (elektrokardiografia) jest nieinwazyjnym badaniem bardzo często używanym w codziennej praktyce lekarskiej. Jest w pełni refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia w ramach podstawowej opieki zdrowotnej oraz poradni specjalistycznych. Badanie to polega na rejestracji elektrycznej aktywności serca za pomocą elektrod, które mocowane na skórze klatki piersiowej oraz w obrębie kończyn górnych i dolnych. Badanie to jest w pełni bezbolesne oraz nie wymaga od pacjenta odpowiedniego przygotowania, można je wykonać o każdej porze dnia i nocy, niezależnie od posiłku. Jednakże dla lepszej jakości zapisu zaleca się, aby na krótki przed badaniem unikać picia zimnych napojów, kawy oraz jedzenia obfitych posiłków. Dodatkowo przed badaniem unikać wysiłku fizycznego, a chwilę przed badaniem najlepiej odpocząć i uspokoić oddech.
Jak wygląda badanie EKG i kto je wykonuje?
Badanie to może być wykonane przez lekarza, pielęgniarkę oraz ratownika medycznego. Do jego wykonania potrzebny jest aparat EKG, w związku z czym możliwe jest wykonywanie w placówce medycznej, w karetce czy nawet w domu pacjenta. Badanie polega na naklejeniu odpowiednich elektrod. Wyróżniamy dwa rodzaje elektrod: kończynowe oraz przedsercowe. Elektrody kończynowe mocuje się według oznaczenia kolorystycznego:
- Elektroda czerwona – prawa ręka
- Elektroda żółta - lewa ręka
- Elektroda zielona – lewa kostka
- Elektroda czarna – prawa kostka
Elektrody przedsercowe, najczęściej 6, umieszczane są wzdłuż klatki piersiowej rozpoczynając od prawej strony mostka (na wysokości czwartego międzyżebrza) dochodząc aż do linii pachowej środkowej lewej w okolicy piątego międzyżebrza. Tutaj również funkcjonuje odpowiednie oznaczenie kolorystyczne dla poszczególnych punktów. Bardzo ważne jest, aby odpowiednia elektrody znalazła się w odpowiednim miejscu, gdyż tylko wtedy możliwe jest prawidłowe przeprowadzenie badania oraz jego interpretacja.
W trakcie wykonywania badania pacjent leży na plecach, nieruchomo, oddychając swobodnie. Bardzo ważne jest, aby pozostać nieruchomo gdyż każdy ruch może zaburzać zapis EKG.
Badanie EKG może być wykonywane w każdym wieku, a także wśród kobiet w ciąży.
Otrzymany zapis każdorazowo musi być przeanalizowany przez lekarza, który zalecił wykonanie badania.
Interpretacja EKG
W zapisie EKG w zależności od pracy serca widoczne są poszczególne jego elementy do których zaliczamy:
- Linia izoelektryczna – widoczna wtedy, gdy w sercu nie ma żadnych aktywności elektrycznych
- Załamki – każde wychylenia powyżej/poniżej linii izoelektrycznej (załamek może być dodatni lub ujemny)
- Odcinki – są to fragmenty linii izoelektrycznej zlokalizowanej pomiędzy załamkami
- Odstępy – są to fragmenty linii izoelektrycznej, który obejmuje dwa sąsiednie załamki oraz odcinek pomiędzy nimi (liczony jest od początku trwania załamka pierwszego, do końca załamka drugiego)
W prawidłowym zapisie EKG wyróżniamy:
- Załamek P, który związany jest z pracą przedsionków
- Zespół QRS – związany z pracą komór serca
- Załamek T - związany z pracą komór.
- Odcinek PQ
- Odcinek ST
- Odstęp PQ
W analizie EKG każdorazowo należy ocenić częstotliwość oraz miarowość pracy serca.
Ostateczna ocena zapisu EKG opiera się na analizie wszystkich jego elementach jako całości, a diagnozę stawia się zgodnie z obowiązującymi kryteriami diagnostycznymi określonych nieprawidłowości.
Analizując zapis możliwe jest rozpoznanie:
- Zaburzeń rytmu pracy serca
- Zaburzeń częstości pracy serca
- Zaburzeń przewodnictwa w sercu
- Niedokrwienia mięśnia sercowego
- Przerostu mięśnia sercowego
Badanie to powinno być wykonywane u osób:
- z rozpoznanymi chorobami układu sercowo-naczyniowymi takimi jak: miażdżyca, nadciśnienie, wady serca, choroba niedokrwienna mięśnia sercowego,
- u których podejrzewa się chorobę układu sercowo-naczyniowego
- u których podejrzewa się zawał serca ( m.in. ból w klatce piersiowej – uciskający, piekący, promieniujący do lewej ręki, duszność, niepokój wewnętrzny, osłabienie)
- pacjenci odczuwający kołatania serca
- stan po zasłabnięciu, omdleniu
- pacjenci z wysokim ciśnieniem krwi
- pacjent odczuwający duszność
EKG spoczynkowe - najważniejsza informacje
Reasumując EKG jest łatwo dostępnym badaniem, które nie wymaga specjalnego przygotowania pacjenta i możliwe jest jego wykonanie niemalże z marszu. Analiza badania jest trudna i powinna być wykonywana przez doświadczonego lekarza. Osoby ze schorzeniami sercowo-naczyniowymi oraz te, u których wysunięto takie podejrzenie powinny mieć wykonane EKG jako jeden z niezbędnych etapów diagnostyki.
Konsultacja: dr hab. n. med. Agnieszka Mastalerz-Migas; prof.UMW
Bibliografia
- J. Hampton, wyd.9 red. J.Smereka, EKG to proste, 2020
- Piotr Gajewski, Andrzej Szczeklik, Interna Szczeklika 2021
- Elektrokardiogram standardowy Available online: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.V.25.1.1. (accessed on 12 July 2022). EKG to proste