Szacowany czas czytania: 10 minut
Cukrzyca typu I. Nie przegap alarmujących objawów u dziecka
Cukrzyca jest przewlekłą chorobą metaboliczną charakteryzującą się podwyższonym poziomem glukozy we krwi, co w dłuższym okresie prowadzi do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Gospodarka węglowodanowa w organizmie jest regulowana przez wiele hormonów, z których najważniejsza jest insulina. Jest ona hormonem wytwarzanym przez komórki trzustki, dzięki któremu glukoza może dostać się do wnętrza komórek, a następnie być wykorzystywana do produkcji energii. Cukrzyca typu I jest związana z brakiem lub znikomą produkcją insuliny i zazwyczaj diagnozowana jest u dzieci. Natomiast cukrzyca typu II jest spowodowana zmniejszoną wrażliwością komórek na insulinę. Dotyczy ona najczęściej dorosłych, jednak w związku z epidemią otyłości, coraz częściej jest diagnozowana także wśród dzieci i młodzieży [1,2]. W niniejszym artykule znajdziesz najważniejsze informacje na temat cukrzycy typu pierwszego. O cukrzycy typu 2 możesz przeczytać tutaj.
Cukrzyca typu 1 - przyczyny
Zmniejszenie wydzielania insuliny jest spowodowane uszkodzeniem komórek trzustki. Dochodzi do tego w wyniku reakcji autoimmunologicznej, czyli reakcji, w której układ odpornościowy organizmu atakuje własne komórki. Naukowcy wyróżniają kilka czynników ryzyka, np.: zakażenia niektórymi wirusami, które mogą wiązać się z rozwinięciem choroby u osób genetycznie predysponowanych [3].
Gdy w organizmie brakuje insuliny, glukoza nie ma możliwości przejścia z krwi do komórek. Oznacza to, że komórki nie mają ważnego składnika do produkcji energii, a stężenie cukru we krwi rośnie ponad normę [2]. Wysokie stężenie glukozy przez dłuższy okres czasu doprowadza do uszkodzenia drobnych naczyń i zakończeń nerwowych, co przekłada się na występowanie poważnych powikłań, między innymi: neuropatii, pogorszenia funkcji nerek i uszkodzenia siatkówki prowadzące do pogorszenia widzenia lub ślepoty. Ryzyko ich wystąpienia rośnie wraz z czasem trwania choroby, dlatego też jej wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie są kluczowe. Dodatkowo, u dorosłych osób chorych na cukrzycę znacznie częściej występuje udar mózgu czy zawał serca. [3,4]
Jakie są objawy cukrzycy?
Do podstawowych objawów cukrzycy zalicza się zwiększenie przyjmowania płynów, apetytu i ilości oddawanego moczu. Należy jednak pamiętać, że w przebiegu cukrzycy mogą także wystąpić [2,3, 5]:
- utrata wagi,
- osłabienie i przewlekłe zmęczenie,
- zwiększona częstość infekcji układu moczowego,
- nawracające ropnie skórne,
- zmniejszenie elastyczności skóry, jej suchość.
W przypadku wystąpienia powyższych dolegliwości, warto skonsultować się z lekarzem w celu zbadania poziomu cukru we krwi.
Ponadto, objawy cukrzycy typu I mogą pojawić się nagle i mieć dramatyczny przebieg. Jednym z ostrych powikłań cukrzycy jest kwasica ketonowa. Dochodzi do niej, gdy nagle wyczerpią się rezerwy insuliny. Do objawów kwasicy ketonowej należą:
- nudności,
- silny ból brzucha,
- zapach acetonu z ust,
- zaburzenia świadomości,
- bóle i sztywność mięśni,
- zwiększona częstość oddechów,
- objawy odwodnienia, czyli sucha skóra i śluzówki, płacz bez łez.
Kwasica ketonowa jest stanem zagrożenia życia, dlatego też szybka interwencja medyczna jest niezbędna.
Leczenie cukrzycy
Leczenie cukrzycy typu I polega na insulinoterapii, a rodzaj i dawki leku dostosowuje się do indywidualnych potrzeb dziecka. Podaż insuliny może odbywać się metodą wielokrotnych wstrzyknięć lub przy użyciu osobistej pompy insulinowej. Zazwyczaj podaje się stałą dawkę insuliny bazowej, a do posiłków dodaje się dodatkowe bolusy insuliny krótkodziałającej. Niezależnie od metody, dawki bolusów są ustalane przez pacjenta na podstawie wielkości i rodzaju posiłku. Elementem terapii jest także wielokrotny pomiar stężenia glukozy we krwi. Zazwyczaj pomiar wykonuje się przy użyciu glukometru, jednak coraz częściej spotyka się urządzenia do stałego pomiaru glikemii w postaci czytnika umieszczanego pod skórą [6].
Prawidłowe obliczanie dawek i pomiar stężenia glukozy we krwi są niezmiernie istotne, ponieważ podanie zbyt dużej dawki insuliny może doprowadzić do hipoglikemii, czyli nadmiernego obniżenia poziomu cukru we krwi. Następuje zmniejszenie dostępności glukozy dla komórek mózgu, co skutkuje zaburzeniami świadomości. Jeżeli nie podejmie się działania, hipoglikemia może stanowić zagrożenie dla zdrowia oraz życia [2].
Warto pamiętać, że cukrzyca typu I jest chorobą nieuleczalną, a insulinoterapia trwa całe życie. W radzeniu sobie z chorobą ważna jest jest prawidłowa relacja z lekarzem prowadzącym, przestrzeganie jego zaleceń, a także ciągła edukacja na temat życia z cukrzycą. Niemniej, ciągle prowadzone są badania nad terapiami, które mają na celu zwiększenie komfortu życia i zapobieganie powikłaniom u pacjentów z cukrzycą typu 1 [2].
Referencje:
- https://www.who.int/health-topics/diabetes#tab=tab_1 (ostatni dostęp 25.12.2021)
- https://www.cdc.gov/diabetes/basics/diabetes.html (ostatni dostęp 25.12.2021)
- https://emedicine.medscape.com/article/117739-overview#a4 (ostatni dostęp 25.12.2021)
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/diabetes (ostatni dostęp 25.12.2021)
- https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.13.1. (ostatni dostęp 25.12.2021)
- https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/cukrzyca/73619,leczenie-cukrzycy-typu-1 (ostatni dostęp 25.12.2021)