Szacowany czas czytania: 10 minut
Nadciśnienie tętnicze - definicja, przyczyny, leczenie
Nadciśnienie - co to jest
Nadciśnienie tętnicze jest częstą chorobą układu krążenia, która na świecie dotyczy ok. 20% kobiet i 24% mężczyzn [1]. Rozpoznaje się je, jeśli ciśnienie skurczowe sięga powyżej 140 mmHg lub rozkurczowe przekracza 90 mmHg (wystarczy spełnienie jednego z dwóch warunków, a gdy spełniony jest tylko pierwszy z nich, mówi się o izolowanym nadciśnieniu skurczowym) [3]. Nadciśnienie tętnicze stopniuje się następnie w zależności od jego dokładnych wartości. Co istotne, do postawienia diagnozy nie wystarczy jeden pomiar. Konieczne jest kilkukrotne zmierzenie wartości ciśnienia w odpowiednich warunkach i odstępach czasowych [3]. Wyjątek stanowią sytuacje, kiedy ciśnienie w pojedynczym pomiarze przekracza 180 mmHg (skurczowe) i/lub 110 mmHg (rozkurczowe) - tak wysokie wartości pozwalają już na rozpoznanie choroby i rozpoczęcie odpowiedniego leczenia [3].
Przyczyny
Nadciśnienie tętnicze może mieć wiele przyczyn, wśród których znajdują się choroby nerek, schorzenia endokrynologiczne czy stosowanie niektórych leków [4]. Zdecydowanie najczęściej na świecie występuje jednak nadciśnienie pierwotne, a więc choroba cywilizacyjna, u której podłoża leżą różnorodne czynniki środowiskowe i uwarunkowania genetyczne [3]. Razem zaburzają one działanie mechanizmów, które regulują w organizmie wartości ciśnienia, co skutkuje jego podwyższeniem, a także, jeśli nie zostanie ono skutecznie obniżone, różnorodnymi powikłaniami. Szczególnie narażone na zachorowanie na nadciśnienie są osoby z otyłością (szczególnie dotyczy to otyłości brzusznej), narażone na przewlekły stres psychiczny i mało aktywne fizycznie. Ryzyko podnosi również nadmierne spożycie soli [3].
Niewiele objawów? Do czasu
Nie bez powodu nadciśnienie tętnicze zyskało tytuł cichego zabójcy. W większości przypadków nie daje ono żadnych objawów aż do momentu pojawienia się powikłań, chociaż niektóre osoby skarżą się na szybkie męczenie się, bóle głowy lub trudności ze snem [3]. Wraz z upływem czasu dołączają się kolejne symptomy, które skłaniają chorych do szukania pomocy lekarskiej. Wynikają one z uszkodzeń narządów wewnętrznych spowodowanych zbyt wysokim ciśnieniem krążącej w nich krwi. Dotyczą one nie tylko serca, które ulega przeciążeniu, prowadzącemu do przerostu lewej komory, ale całego układu krążenia. Dochodzi bowiem do przyspieszenia rozwoju miażdżycy i pojawienia się zmian w nerkach, a nawet ich niewydolności. Wystąpić może także rozwarstwienie aorty. Nadciśnienie doprowadzić może również do groźnego powikłania, jakim jest udaru mózgu, a nawet do pogorszenia wzroku wynikającego z uszkodzenia naczyń siatkówki oka [3].
Nadciśnienie tętnicze - leczenie
Groźnych skutków nadciśnienia można uniknąć, jeśli odpowiednio wcześnie się je rozpozna i podejmie się leczenie. Nie polega ono jedynie na regularnym zażywaniu tabletek, chociaż jest to istotny element terapii. Właściwe leki dobierze dla Ciebie lekarz. Podstawą są bowiem codzienne przyzwyczajenia, które - jeśli są odpowiednie - mogą bardzo korzystnie wpłynąć na unormowanie się wartości ciśnienia. Zaleca się ćwiczenia aerobowe, które nie muszą być bardzo intensywne, ale powinny być podejmowane systematycznie (przez 5-7 dni w tygodniu) i trwać co najmniej pół godziny. Może być to jazda na rowerze, szybki spacer, a nawet pływanie czy bieganie - możesz wybrać aktywność dostosowaną do Twoich możliwości i taką, którą najbardziej lubisz. Ważne jest również utrzymywanie prawidłowej masy ciała oraz zdrowe odżywianie. Poleca się stosowanie diety śródziemnomorskiej, a także unikanie alkoholu i całkowitą rezygnację z papierosów oraz innych wyrobów tytoniowych [3]. Zwróć również uwagę na to, jak dużo używasz soli. Powinno się spożywać jej nie więcej niż 5 g (1 łyżeczka do herbaty) dziennie [3]. Pamiętaj jednak, że mnóstwo produktów ma już w składzie sól, nawet jeśli jej nie dodajesz.
Referencje:
- Williams B, Mancia G, Spiering W et al. Wytyczne ESC/ESH dotyczące postępowania w nadciśnieniu tętniczym (2018). Kardiologia Polska 2019; 77, 2: 71–159.
- Surma S, Romańczyk M, Szyndler A et al. Sól a nadciśnienie tętnicze — od epidemiologii przez patofizjologię do istotnego problemu cywilizacyjnego. Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 2021, tom 7, nr 1, s. 19–27.
- Nadciśnienie tętnicze pierwotne. Interna - Mały Podręcznik. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.2.20.1. [dostęp: 27.12.2021]
- Nadciśnienie tętnicze. Interna - Mały Podręcznik. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.2.20. [dostęp: 27.12.2021]