Szacowany czas czytania: 4 minut
ALT + AST
Jednymi z najczęściej wykonywanych badań w kierunku chorób wątroby są tak zwane transaminazy, czyli oznaczenie aktywności aminostransferazy alaminowej (ALT, ALAT) oraz aminotransferazy asparaginianowej (AST, ASPAT). Są to enzymy biorące udział w przemianach chemicznych aminokwasów. Znajdują się głównie w komórkach wątroby (hepatocytach), ale także w innych narządach (szczególnie AST), takich jak serce czy mięśnie szkieletowe.
W momencie uszkodzenia komórek, zawarte w nich enzymy dostają się do krwi i w badanej próbce możemy zaobserwować ich większą aktywność. W przypadku enzymów oznaczamy nie stężenie, a właśnie aktywność, gdyż bardziej interesuje nas ich działanie, a nie sama obecność, dlatego też na wynikach badań laboratoryjnych znajduje się jednostka U/L, czyli jednostka aktywności enzymu w jednym litrze osocza.
Oznaczenie aktywności transaminaz jest zalecane przy podejrzeniu chorób wątroby, w szczególności zapalenia wątroby niezależnie od przyczyny czy też uszkodzenia toksycznego wątroby w wyniku użycia leków czy alkoholu. Jednak nie zawsze przekroczenie norm oznacza poważną patologie. Aktywność ALT i AST zwiększa się podczas nasilonej aktywności fizycznej, stosowania niektórych leków czy też może być stale zwiększone przy przewlekłych, łagodnych chorobach. Takie przekroczenie normy zwykle nie jest zbyt duże i wymaga jedynie monitorowania. Wszelkie wątpliwości należy wyjaśniać z lekarzem.
Normy ALT + AST
ALT: do 40 U/L
AST: do 40 U/L
Wartości referencyjne poszczególnych laboratoriów mogą się nieznacznie różnić
Niepokojące wyniki tych badań mogą wiązać się z koniecznością poszerzenia diagnostyki, aby wyjaśnić przyczynę nieprawidłowości. Lekarz może zlecić inne badania laboratoryjne wątroby, takie jak bilirubina, ASP (fosfataza zasadowa) czy GGTP (gamma-glutamylotranspeptydaza), a także obrazowe, przede wszystkim nieinwazyjne badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej, gdzie będzie można uwidocznić wątrobę i jej ewentualne patologie. Dobrze jest także wykluczyć zakażenie wirusami hepatotropowymi, w szczególności HBV i HCV wywołującymi odpowiednio wirusowe zapalenie wątroby (WZW) typu B i C. W początkowej, ostrej fazie zapalenia wirusy powodują znaczne uszkodzenie wątroby, co jest widoczne w badaniach jako kilkunastokrotne przekroczenie górnej granicy normy ALT i AST. W przewlekłym zakażeniu odchylenia są znacznie mniejsze.
Konsultacja: dr hab. n. med. Agnieszka Mastalerz-Migas; prof. UMW